Kedilerde pek çok nedene bağlı olarak görülen ve tüm pet sahiplerinin ortak şikayeti olan tüy dökülmeleri en yaygın problemlerden biridir.
Allopecia yani tüy dökülmesi, sözlük anlamı ile vücudun genel veya bölgesel olarak tüysüz kalmasıdır. Doğmasal veya edinsel (bir etkene bağlı) olarak şekillenebilir.
Doğal olarak her kılın bir ömrü vardır ve bu süre sonunda tüyler canlılığını yitirir ve dökülür. Dökülen bu ölü tüylerin yerine yenisi çıkar. Genellikle yılda iki kez özellikle bahar aylarında görülen aşırı tüy dökülmeleri kimi zaman tüm yıl boyunca sürebilir. Ancak normal sayılan bu dökülmeleri patolojik tüy dökülmelerinden ayırt etmek gerekir. Bu amaçla bir veteriner hekimin klinik muayene veya mikroskobik bakı ile dökülen tüylerin yapısını kontrol etmesi faydalıdır. Normal olarak ölü tüyler mat, kabarık ve cansızdır ayrıca elle çekildiğinde kolayca yerinden çıkar. Bazen öbek öbek olan bu kıl dökülmesine karşın deride her hangi bir lezyon ve tüylerde açılma yoktur. Bu tüyün mikroskobik bakısında ise kılın kök ve gövde yapısı düzgün olarak tespit edilir.
Kedilerde özellikle kulak ile göz arasındaki bölgede tüylerin dökülerek seyrek bir hal alması sık görülen bir durumdur ve normal kabul edilir. Genellikle kısa tüylü kedilerde sıklıkla kulak kepçeside dahil olmak üzere çevresinde geniş bir alanda tüy dökülmesi söz konusudur ve deride herhangi bir lezyon yoktur. Tüy dökülmesi genellikle her iki kulak bölgesinde olur. Siyam ırkı kedilerde sık karşılaşılan kaşıntısız tüy dökülmesi ile karakterize olan bu dökülmelerin herhangi bir tedavisi yoktur. Bir süre sonra tüyler kendiliğinden çıkar ancak periyodik olarak tüy dökülmelerinde nüksler görülür.
Özellikle, ince alt tüyler ve üst tüylerden oluşan çift katmanlı tüy tabakası olan ırklarda ve uzun, sık tüylü ırklarda görülen tüy dökülmeleri yıl boyunca sürekli görülebilir. Düzenli olarak yapılan günlük fırçalamalar ile ölü tüylerin alınması dışında hemen hemen yapılabilecek bir şey yok gibidir.
Kedilerde normal olarak kabul edilen bu tüy dökülmelerinin dışında ayrıca doğmasal olarak kılsız ırk olan Sphinx kedilerindeki kılsızlık da normaldir. Doğmasal olarak kılsızlığın diğer bir sebebi ise anomali olarak görülen kıl folliküllerinin yetersizliği veya yokluğudur. Doğmasal hipotrikozis olarak adlandırılan bu anomaliye yatkın ırklar Birman, Burmese, Devon Rex ve Siyam ırklarıdır. Ancak sık şekillenen bir durum değildir. Abyssinian ırkı kedilerde de genetik bir anomali olarak özellikle bıyık bölgesindeki tüylerde görülen tüyün yapısal bozukluğundan kaynaklanan kırılma ve tüy dökülmeleri görülebilir. Benzer bir durum da Cornish Rex ırkı kedilerde genetik folliküler displazi şeklinde görülebilmektedir.
Paraziterler, mantarlar, endokrin sistem bozuklukları, otoimmun sistem bozuklukları, stres, travmalar, beslenme bozuklukları, dermatitisler ve allerji gibi pek çok nedenle patolojik tüy dökülmeleri görülebilir.
Tüm bu etkenlere bağlı olarak görülen tüy dökülmesi bu hastalıkların ortak belirtisi olmasına karşın, dökülmenin bölgesine, yaygın veya lokal oluşuna, kaşıntının olup olmamasına, deride lezyonların varlığına ve tüylerin tekrar çıkışına kadar pek çok fark vardır. Bu farklar hastalıkların ayrıcı tanısının yapılmasında büyük önem taşır.
İleri derecede deri hasarına ve tüy dökülmesine neden olabilen otodectes, demodex, notoedres ve sarcoptes türü uyuz etkenleri tarafından oluşturulan deri hastalıklarında karakteristik belirti kaşıntı ve tüy dökülmesidir. Bu lezyonlarda tüy dökülmesi kimi zaman kaşınmaya bağlı travma gibi mekanik bir etkiyle dahi şekillenebilir. Ancak bu hastalıklarda genellikle tüyün morfolojik yapısında ciddi deformasyonlar söz konusudur ve kıl follikülleri ileri derecede etkilenebilir. Bu uyuz etkenlerinin tümü kedilerde hastalığa neden olabilir. Ancak otodectes cynotis tarafından oluşturulan kulak uyuzuna kedilerde daha sık rastlanılır. Bu tür özellikle kulak kepçesi ve çevresinde tüy dökülmelerine neden olur. Buna karşın demodex’e bağlı olarak görülen lezyonlar daha yaygındır ve vücudun tüm bölgelerinde rastlamak mümkündür.
Dermatophysosis; microsporum ve tricophytosis türü mantarlar tarafından oluşturulan bir deri hastalığıdır. Özellikle ağız ve burun çevresi ile çene altında olmak üzere pati araları ve tırnak çevreside dahil olmak üzere tüm vücutta lokal lezyonlara ve tüy dökülmesine neden olabilir. Persian gibi uzun tüylü ırklarda daha fazla görülür.
Pire allerjisi ve buna bağlı tüy dökülmeleri de kedilerde sık rastlanılan problemlerden birisidir. Genellikle karın altı ve bacakların iç taraflarında görülen bu dökülmelerle birlikte kızarıklıkta belirgindir.
Ayrıca kedilerde görülen bir diğer tüy dökülmesi nedeni de enjeksiyon allerjisi olarak tanımlayabileceğimiz ve bazı grup ilaçlara karşı derinin gösterdiği allerjik reaksiyonlardır. Kedilerde özellikle glikokortikoid, progesteron enjeksiyonu, droncit veya kuduz aşısının deri altı uygulamaları sonrasında görülebilen lezyonlar sınırlı plaklar şeklinde kalınlaşmalar ve kaşıntı ile belirgindir. Genellikle bu tür dökülmelerde erken dönemlerde uygun bir medikal tedavi sonrasında başarı sağlanabilir ve tüyler yeniden çıkar. Kronik vakalarda ise genellikle ülserleşen bu lezyonların kedilerdeki tedavisinde çoğu zaman operatif olarak hasarlı bölgenin alınması tercih edilir.
Kedilerde tüy dökülmesine neden olan önemli faktörlerden birisi de beslenme bozukluklarıdır. Özellikle sürekli karaciğer ile beslenen kedilerde şekillenebilen A vitamini fazlalığına bağlı olarak tüy yapısının bozulması ve tüy dökülmeleri fazladır. Bu dökülmeler genel olarak tüm vücutta görülebilir.
Stres tüm türlerde olduğu gibi kedilerde de tüy dökülmesinin sebebi olabilir. Lokal olabileceği gibi yaygın olarak tüm vücutta görülebilen bu dökülmelerin tedavisi ancak strese neden olan faktörlerin ortadan kaldırılması ile mümkündür. Stres kökenli tüy dökülmesine örnek olarak Siyam, Burmese ve Abyssinian ırkı kedilerde davranış bozukluğundan kaynaklanan simetrik tüy dökülmesi verilebilir.
Ayrıca doğum sonrası annede görülen tüy dökülmeleri hem hormonal kökenli hemde strese bağlı şekillenen tüy dökülmeleridir. Yavrularda ise doğmasal hipotricosis söz konusudur.
Özellikle ileri yaştaki kedilerde gözlenen tüy dökülmelerinin nedeni çoğu zaman tümöral, hormonal ve hyperadrenocortizm gibi sistemik kökenlidir.
Juen Pet Bilgi Portalı
Views: 110
